Vijf prominenten uit zowel de academische wereld als het bedrijfsleven, die allen een rol hebben gespeeld in de geschiedenis van ARCNL spraken tijdens de paneldiscussie over de grootste uitdagingen in publiek-private samenwerkingen.

Vinod Subramaniam, Voorzitter College van Bestuur Universiteit Twente, zei over zijn ervaringen met het opstellen van het voorstel voor ARCNL meer dan 10 jaar geleden: "De tijdsduur van een onderzoeksproject is niet hetzelfde als die van een bedrijf, dus je moet tot wederzijds begrip komen. Taal is enorm belangrijk. Je hebt mensen nodig die de taal spreken. Dus belde ik Joost." Zijn beheersing van beide talen was een van de redenen waarom Joost Frenken, decaan van de Faculteit Natuurwetenschappen en Techniek aan de Rijksuniversiteit Groningen, de eerste directeur van ARCNL werd.

De nadruk op het belang van het spreken van elkaars taal en wederzijds begrip aan tafel werd door het hele panel herhaald. Wim van der Zande, directeur van ARCNL, vertelde: "In de praktijk was mijn dominante rol als directeur die van psycholoog: ik zei tegen de mensen van ASML dat ze het rustiger aan moesten doen, stil moesten zijn, niet te boos moesten zijn, en tegen de mensen van ARCNL: luister alsjeblieft."

Contractonderzoek versus contactonderzoek

Het panel was het ook eens over het belang van nauwe samenwerking binnen de samenwerking en de voordelen die dit heeft voor de maatschappij als geheel. "Het samenbrengen van fundamenteel onderzoek en bedrijfsleven is enorm waardevol voor Nederland en voor het bedrijfsleven in dit land", benadrukte Leo Warmerdam, directeur van Holland High Tech.

Een samenwerking zoals die tussen ARCNL en ASML is niet hetzelfde als een bedrijf dat onderzoekers inhuurt voor een specifiek project. "Als je dit soort fundamenteel onderzoek samen met het bedrijfsleven doet, weet je misschien niet hoe het zal uitpakken, maar hoe dan ook leg je de basis voor innovatie", aldus Aletta Kraneveld, decaan van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica aan de Vrije Universiteit (VU). "Dit is het grootste verschil tussen contractonderzoek en contactonderzoek."

Dit soort contactonderzoek is niet altijd even makkelijk, maar zoals Bart Noordam, Senior Vice President Strategie bij ASML, uitlegde, is er altijd wel een gemeenschappelijke basis: "Wat lastiger blijkt dan ik dacht, is dat je twee werelden ziet die van buitenaf heel verschillend lijken. Maar ze hebben één ding gemeen: ze werken met dezelfde soort mensen. Toch werken ze op een compleet andere manier. En dat is verbluffend."

Het panel bracht veel inzichten en lessen over publiek-private samenwerking samen: het is geen sprint, maar een lange reis waarin moed, vertrouwen en wederzijds leren centraal staan. De samenwerking tussen ARCNL en ASML heeft aangetoond dat de sleutel tot duurzame innovatie en een sterke kennispositie voor Nederland juist in deze combinatie van fundamentele nieuwsgierigheid en industriële relevantie ligt.

Een boek over het ARCNL-experiment

Tijdens het evenement werd ook het boek ‘ASML and Dutch Physics: A History of the Advanced Research Center for Nanolithography (ARCNL), 2014-2024’, geschreven door wetenschapshistoricus Hein Brookhuis, gelanceerd.

"Wat me verraste bij het bestuderen van zoveel documenten en evaluaties, was dat er natuurlijk veel over wetenschap ging, maar dat er ook veel sociale aspecten zaten in wat mensen zeiden. Dus in dit boek zie je dat onderzoek doen een zeer sociaal aspect heeft." aldus Hein Brookhuis.

Wim van der Zande noemde het boek een soort proefschrift en vatte het experiment van ARCNL samen: "Er zijn veel promovendi bij ons instituut, die experimenten doen en daar een proefschrift over moeten schrijven. ARCNL is ook een experiment: een experiment in publiek-private samenwerking."

Het boek beschrijft de geschiedenis, uitdagingen en lessen die zijn geleerd bij de oprichting van ARCNL als een onderzoeksinstituut dat draait om publiek-private samenwerking. 

Lees meer over de geschiedenis, missie, visie en partnerschappen van ARCNL:

Lees meer